چگونه با بدخلقي و بهانه‌گيري کودکان برخورد کنيم؟
چگونه با بدخلقي و بهانه‌گيري کودکان برخورد کنيم؟ بدخلقي و بهانه‌گيري کودکان، پاسخ هيجاني افراطي است که از سوي کودکان نسبت به ناکامي، شرايط توان‌فرسا، خشم، غم، حوادث غيرمنتظره يا صرفا مخالفت ديگران با امري بروز مي‌کند.
اين حالت در کودکان کوچک متداول است و معمولا از دوسالگي شروع مي‌شود و در صورت عدم برخورد صحيح با آن سال‌ها ادامه مي‌يابد. البته بهانه‌گيري و بدخلقي در کودکان بزرگتر و نوجوانان هم وجود دارد، حتي افراد بالغ نيز گاه‌گاهي چنين مي‌کنند اما اين حالت در کودکان کوچک بيشتر معمول است.
تحقيقات نشان مي‌دهد که تقريبا هشتاد درصد کودکان در فاصله دو تا چهار سالگي بهانه‌گيري و بدخلقي را کم‌وبيش تجربه مي‌کنند. شروع آن در اين سن غالبا ناشي از آن است که کودک قدرت کلامي کافي براي ابراز خواسته‌ها و تمايلات خود ندارد و يا تجربه کافي در درک هيجانات خود و بروز مناسب آن‌ها پيدا نکرده است. کودکان معمولا در طي بدخلقي و بهانه‌گيري، فرياد مي‌زنند، کتک مي‌زنند، خود را به زمين مي‌اندازند، نسبت به والدين يا خواهر يا برادر خود با خشونت رفتار مي‌کنند، اشياء را پرتاب مي‌کنند، به وسايل خانه لگد مي‌زنند و معمولا هم در آن لحظه به توضيح يا استدلال گوش نمي‌دهند. اگرچه اين حالات به طور معمول بيش از چند دقيقه به‌طول نمي‌انجامد اما در برخي از کودکان به خصوص کودکان بزرگتر زمان بيشتري به‌درازا مي‌کشد.
ناديده‌گرفتن بهانه‌گيري؛ مهم‌ترين راه مقابله با آن
بيشتر کارشناسان و متخصصان کودک و فرزندپروري براين نظرند که تاجايي که امکان دارد اين‌گونه رفتارها بايد از سوي والدين ناديده گرفته شود. گاهي که بروز خشم کودک در حدي شديد است که امکان صدمه زدن به خود را دارد بايد والدين به‌نرمي کودک را نگه‌دارند يا در مکان امني قراردهند.
استمرار رفتار ناديده‌گرفتن از سوي والدين بروز آن را در کودکان به شدت کاهش مي‌دهد، اما شرط آن مداومت والدين در اين زمينه است. درصورتي که تلاش والدين براي کاهش رفتارهاي کج خلقي کودک به جايي نرسيد يا اين حالت کودک پس از چهارسالگي به شدت ادامه يافت والدين بايد با پزشک کودک يا يک روان‌شناس تماس بگيرند تا به طور خاص توصيه‌هايي دريافت کنند. اگرچه احساس خشم يا ناکامي در صورت بدخلقي کودک براي والدين دشوار است اما آن‌ها در صورتي که به کودک با خشم پاسخ دهند يا برعکس تسليم او شده و به خواسته‌اش جامه عمل بپوشانند نه تنها به کودک خدمتي نکرده‌اند بلکه او را به ادامه رفتارش تشويق کرده‌اند.
شيوه‌هاي ديگر رويارويي با بهانه‌گيري کودکان
معمولا وقتي کودک کوچک‌تراست والدين بيشتر مي‌توانند رفتار او را به‌خصوص اگر در خلوت خانه هستند ناديده بگيرند، اما در ميان جمع، در مهماني‌ها، در خيابان يا در رستوران نمي‌توان رفتار کودک را ناديده گرفت و بايد در برابر آن واکنش مناسب نشان داد. شيوه‌هايي وجود دارند که مي‌توان با بهانه‌گيري و بروز خشم کودک در مجامع عمومي مقابله درست کرد.
به محض اين‌که در يک مهماني احساس کرديد که بهانه‌گيري کودک در حال آغاز است به او هشدار سخت دهيد. بگذاريد بداند که در صورتي که بهانه‌گيري کند شما به همراه او مهماني را ترک خواهيد کرد. اگر به او چنين هشداري داديد بايد آماده باشيد که براساس آن عمل کنيد. در غيراين صورت او اين رفتار نادرست را ترک نخواهد کرد. اگر فرزند شما در داخل رستوران يا جايي شروع به بدخلقي کرد که شما نمي‌توانستيد آنجا را ترک کنيد، براي چند دقيقه او را به اتومبيل برگردانيد و به او بفهمانيد که رفتارش قابل قبول نيست و بايد آنجا بماند تا کاملا آرام شود. در اين شرايط از او بخواهيد کمربندش را ببندد و در جاي خود بنشيند و شما خارج از اتومبيل منتظر شويد. وقتي او آرام شد برايش به نرمي توضيح دهيد که رفتار او قابل قبول نبوده و حالا فرصت دارد آن را جبران کند.
معمولا بهانه‌گيري و کج خلقي کودکان به هنگام بازي با ساير کودکان در خانه شما يا ديگران رخ مي‌دهد. در چنين شرايطي مي‌توان کودک را براي چند دقيقه به اتاق ديگر برد و از او خواست تا آرام گيرد و دوباره به گروه برگردد. اگر اين نحوه برخورد اثر نکرد بايد از صاحب‌خانه عذرخواهي کنيد و مهماني را ترک کنيد. در صورتي‌که کودک در موقعيتي که در آن کج‌خلقي نشان داده باقي بماند و به بازي ادامه دهد، هرگز نمي‌آموزد که خشم خود را کنترل کند.
پيشگيري از بهانه‌گيري و کج‌خلقي کودکان
پيشگيري از بروز کج‌خلقي و بهانه‌گيري کودکان نيز نکته مهمي است. معمولا بهانه‌گيري کودکان به هنگام خستگي يا گرسنگي ايجاد مي‌شود. پس هنگام خروج از خانه همراه با کودک دو يا سه ساله خود به زمان خوردن و خوابيدن روزانه او کاملا توجه داشته باشيد.
به همين منظور بايد چند اسباب‌بازي ساده و خوراکي و نوشيدني به همراه داشته باشيد. ضمنا سعي کنيد پيش از آغاز بهانه‌گيري کودک به دليل خستگي و نياز به خواب به سوي خانه حرکت کنيد. اگر قصد خريد کردن داريد زماني را انتخاب کنيد که براي کودک از نظر خوابش مناسب باشد. معمولا کودکان پس از خواب نيمروز يا خواب کافي شبانه بيشتر با بزرگ‌ترها همکاري مي‌کنند و خوش‌خلق‌تر هستند.
بهانه‌گيري بخشي طبيعي در زندگي يک کودک دو يا سه‌ساله است. اما برخي از مردم به اين نکته توجه ندارند و گاهي والدين کودک را سرزنش مي‌کنند. از اين موضوع دلگير نشويد. غالبا افراد بالغي که شما را به خاطر رفتار کودک ملامت مي‌کنند فرزندي ندارند و اين موضوع را درک نمي‌کنند. اما آن‌ها نيز دير يا زود با داشتن فرزند خواهند فهميد که همه اين رفتارها بخشي از مشکلات دوسالگي کودکان است.
