از جلب توجه تا حافظه کوتاهمدت!
این مشکل برخی والدین دیگر هم هست. اینکه فرزند دختر یا پسرشان هنگامی که در جمع است، بین صحبتهای دیگران میپرد و حرف دیگران را قطع میکند. اگر این کار نشانه رشد شخصیت کودک باشد، پس قطعکردن صحبتهای کودک اثر خوبی بر او نخواهد گذاشت. به همین سبب از حسین جانعلیپور، روانشناس کودک و نوجوان درباره علت اینگونه صحبتکردن کودکان و پریدن بین صحبت بزرگترها راهنمایی خواستهایم. وی درابتدا توضیح میدهد: اول باید علت چنین رفتاری در کودکان را برای والدین ریشهیابی کرد. درواقع کودک هیچ قصد و نیت بدی ندارد، بلکه راه بهتری برای جلب توجه بلد نیست. مهمترین عامل این رفتار ازلحاظ فیزیولوژیکی، وجود حافظه کوتاهمدت در بچههاست. در این گروه سنی، یعنی بین سهتاپنج سال، بچهها خیلی زود آنچه میشنوند، فراموش میکنند و به همین سبب مدام بین حرفهای دیگران صحبت میکنند.
دوست دارند سر دربیاورند
همچنین عامل دیگری همچون کنجکاوی نیز در کودکان باعث چنین رفتارهایی میشود. وی ادامه میدهد: آنها دوست دارند از هر چیزی سر در بیاورند؛ اما چون حافظه کوتاهمدتی دارند، مجبورند حرفها را تکرار کنند. از طرف دیگر کودکان درک صحیحی از میزان اهمیت صحبتهای بزرگسالان ندارند؛ ازاینرو بدون درنظرگرفتن شرایط، مدام در بین صحبتهای آنان اظهارنظر میکنند. در ضمن این رفتار در کودکانِ فعالتر و هیجانیتر، شایعتر و شدیدتر از کودکان آرام و منزوی است. در پریدن بین صحبت بزرگترها اختلافی در رفتارهای کودکان پسر و کودکان دختر دیده نمیشود؛ اما به نظر میرسد بسته به خصوصیتهای روانی پسربچهها که کنجکاوی و شیطنت بیشتری دارند، این رفتار شاید در آنها بیشتر باشد.
جانعلیپور با اشاره به عکسالعمل نادرست والدین در چنین مواردی تاکید میکند: معمولا پدر یا مادر با دیدن رفتار کودک عصبانی میشوند و آن را بهمنزله بیاحترامی و بیادبی دانسته و بر سر کودک فریاد میزنند یا او را تحقیر میکنند.
این روانشناس کودک درخصوص آموزش نحوه رفتار با چنین کودکانی میگوید: اولین و مهمترین توصیه این است که در مقابل رفتار او عکسالعمل منفی نشان ندهید؛ اما باید روشهایی را به کار بگیرید که کودک متوجه رفتارش بشود و صحبتکردن صحیح را یادبگیرد.
هفت نکته کلیدی
والدین باید هنگام صحبتکردن با بزرگترها وقفه کوتاهی ایجاد کرده و به کودک خود توجه کنند. یکی از عواملی که باعث میشود کودک بین صحبتهای شما بپرد، این است که در جایی که هیچ سرگرمی ندارد، والدین او بیش از نیم تا یک ساعت درحال صحبتکردن با دیگران یا تلفن هستند. برای ازبینبردن این بیتوجهی هرازگاهی وقفهای ایجاد کرده و با کودک صحبت کنید؛
به وقفهای که کودک ایجاد میکند، اهمیت ندهید. این بیتوجهی در ابتدا ممکن است باعث شود کودک بیشتر فریاد بکشد و سروصدا ایجاد کند. اما خیلی سریع یاد میگیرد اگر کار یا صحبت کسی راقطع کند، توجهی که در پی آن است، به وی نشانداده نمیشود؛ یعنی همیشه هم لازم نیست با صحبتکردن کودک حرفهای خود را قطع کنید و به صحبتهای او گوش بدهید، گاهی صحبت خود را ادامه بدهید که بهتدریج یاد بگیرد برای صحبتکردن باید منتظر سکوت شما شود؛
میتوانید از قبل برای کودک توضیح بدهید که چرا نباید حرف شما با دیگران را قطع کند. برایش توضیح بدهید که حرف شما با دوست یا همکارتان مهم است و اگر او بین صحبتهای شما حرف بزند، مجبور هستید مدت طولانیتری صحبت کنید و او بیشتر تنها میماند؛
قبل از صحبتکردن با دیگران برای کودک وضعیت مناسبی را فراهم کنید که سرگرم شود. مثلا برایش اسباببازی بیاورید که او در آن مدت مشغول بازی باشد یا جایی را برای صحبتکردن انتخاب کنید که کودک بتواند جستوخیز کرده و خودش را سرگرم کند؛
گاهی برای کودک داستانهایی تعریف کنید که قهرمان آن کودکی است که صحبتکردن اشتباهی دارد و بهتدریج با کمک بزرگ ترها یاد میگیرد که چطور میشود درست حرف زد؛
اگر کودک کمکم این رفتار را کاهش داد و کمتر بین صحبتهای شما میآمد، حتما باید او را تشویق کنید. به این ترتیب کودک یادگرفته که به رفتار شما احترام بگذارد و شما هم متوجه شدید که او بهدلیل بیاحترامی و لجبازی چنین کاری نمیکند و مشکل برطرف خواهد شد؛
همینطور که کودکان رشد میکنند و مفهوم رعایت نوبت در انجام امور را بهتر درک میکنند، کمتر پیش میآید که برای کار یا صحبت شما مزاحمت ایجاد کنند و چنین رفتاری یعنی پریدن در بین صحبت بزرگترها بهتدریج با افزایش سن در کودک بهتر میشود؛ اما اگر فرزند شما این رفتار را در سنین مدرسه هم ادامه داد، باید به یک روانشناس مراجعه کنید.
روزنامه شهرآرا