بچهها همانی میشوند که ما هستیم
تربیت فرزند از زمان انعقاد نطفه و بلکه قبل از آن شروع میشود. دقت در انتخاب همسر، شرایط مناسب انعقاد نطفه، وضعیت مطلوب روحیات مادر در دوران جنینی فرزند و... همه و همه در اخلاقگرایی آینده کودک موثر است. مادری که در دوران بارداری قرآن میخواند و با ذکر خدا مأنوس است، خود در اخلاقیات فرزندش دخیل است.
بچهها ناخودآگاه بهصورت طوطیوار از رفتار والدینشان تاثیر میپذیرند. مهم آن است که رفتار والدین بسیار مهم است و صرف حرفزدن مشکلی حل نخواهد شد. کودکان همانی میشوند که ما هستیم، نه آنکه ما میخواهیم. گاهی ما دوست داریم فرزندانمان سلمان و ابوذر شوند؛ اما چون خودمان تربیتنشده هستیم، فرزندانمان مثل خودمان میشوند.
قرآن میگوید: «هرکس بر شاکله خودش عمل میکند؛ یعنی هرکس بر اساس ساختار شخصیتی سازندهاش عمل میکند. بچههای ما ساختار شخصیتی ما را از خلال رفتارمان میبینند».
اگر پدرومادری با شخصیت و کرامت و عزتنفس عالی باشند، بچههایشان از آنها بزرگواری، احترام و کرامت انسانی را درس میگیرند و با این روش رشد میکنند. حلم و بردباری مادر بههنگام عصبانیت پدر، یکی از مصادیق این مسئله است. در غیر این صورت، وقتی کودک پرخاشگری و بیاحترامی را از پدرومادر خود میبیند، دچار تعارض میشود و والدین نباید از فرزندانشان انتظار صبوری داشته باشند.
امامرضا(ع) میفرمایند: به فرزندان خود یاد دهید با دست خودشان صدقه دهند؛ این آموزشی است که بچهها از کودکی یاد بگیرند که فرادست باشند نه فرودست.
این رکن اساسی اخلاقی است که کودک، بخشیدن را یاد بگیرد تا اینکه به او ببخشند. یاد میگیرد که از خطای دیگران بگذرد تا اینکه انتظار داشته باشد از خطایش بگذرند. پدرومادر باید در رفتار با دیگران، احساس بینیازی و بیتوقعی بروز دهند تا فرزندانشان این اخلاق را یاد بگیرند.
کسی که بهشخصه، این مسائل را رعایت نمیکند و به مسائل دینی، اخلاقی و عرفی مقید نیست، نباید انتظار داشته باشد فرزندش اخلاقگرا بار بیاید. در قرآن آمده است «اول از خودتان شروع کنید و خود را از آتش جهنم نجات دهید و بعد بچهها و خانوادهتان را».
در مواقعی، پدر یا مادر بهتنهایی جبران مافات میکنند و با وجود اینکه طرف مقابل، اخلاقمدار نیست، با صبوری و تربیت درست، فرزندشان را بهبهترین شکل تربیت میکنند. بیتردید، تحمل برخی مسائل در نبود فیزیکی و معنوی همسر، بهتنهایی کار دشواری است.
اگرچه استانداردی درباره آموختن اصول اخلاقی به فرزند نداریم، اما در تقسیم وظایف پدرومادر میشود برخی صفات نرمافزاری ازجمله مهربانی، گذشت، بزرگواری و صبوری را مادر و تشخّص اجتماعی، پشتکار، اعتمادبهنفس و عزتنفس را پدر آموزش دهد.
حجتالاسلام سیدمهدی واعظموسوی- مشاور و کارشناس امور تربیتی
منبع: روزنامه شهرآرا