تنهای تنها در خانه
همه ذهنیت پدر و مادر این است که کنار فرزندشان باشند اما در عمل همیشه این اتفاق نمیافتد. گاهی پیش میآید که والدین نمیتوانند فرزند خود را به خانه کسی ببرند یا کسی نیست که به خانه آنها بیاید. هرچند توصیهها بر این است که تاحد ممکن کودک را در خانه تنها نگذارید اما در شرایطی که تنها گذاشتن کودک در خانه اجتنابناپذیر میشود، لازم است برخی موارد را رعایت کنید.
تنها ی تنها در خانه
برخی کودکان اضطراب جدایی دارند
مفهوم اضطراب جدایی، در برخی موارد، در تنهاگذاشتن کودک در خانه مهم میشود. گاهی والدین، فرزند وابستهای دارند که بسیار از تنهاماندن و جداشدن از آنها حتی برای زمانی کوتاه میترسد و آنها تصمیم میگیرند برای اینکه به او یاد بدهند، روی پای خودش بایستد و این همه نترسد، او را به تنها ماندن عادت بدهند: «دو بار که تنها بمونه دیگه نمیترسه»، «بذار یه روز تو خونه خودش تنها باشه ببینه در و دیوار ترس نداره».
اما در واقع، در مواردی که کودک مبتلا به اضطراب جدایی است، چنین تصمیمی میتواند به شدت به او آسیب بزند و شرایط را از پیش بدتر کند. در چنین مواردی باید با یک متخصص مشورت کرده و شیوه درمان مناسب را به کار ببرید. علائمی همچون کابوسهای مکرر با موضوع جدایی و شکایتهای مکرر از نشانههای جسمانی مانند سردرد، دلدرد و حالت تهوع هنگام وقوع یا انتظار جدایی از منبع مهم دلبستگی (در بیشتر مواقع، مادر) باید والدین را دراینباره حساس کند. این علائم قبل از ١٨سالگی خود را نشان میدهند و معمولا چند هفتهای هم ماندگار هستند. گاه شدت علائم در حدی است که عملکرد روزمره کودک مانند رفتن به مدرسه و بازی با همسالان را تحت تاثیر قرار میدهد.
از چه سنی شروع کنیم؟
از مهمترین سوالها در این زمینه این است که از چه سنی میتوان کودک را در خانه تنها گذاشت. برخی کارشناسان بیشاز ٨سال و بسیاری بالاتر از ١٠ تا ١٢ سال را سن شروع تنهاگذاشتن کودک در خانه میدانند. بنابراین، اگر فرزند شما کمتر از ٨ تا ١٠سال دارد، به تنهاگذاشتن او در خانه فکر نکنید.
مراقب خطرهای احتمالی باشید
یکـــــی از مشکلات مهم در تنهاگذاشتن کودک در خانه احتمال رویدادن اتفاقاتی است که به کودک آسیب جسمانی میزند. کودکان در نبود والدین با احتمال بیشتری به سراغ رفتارهای خطرآفرین مانند روشنکردن آتش یا کار با وسایل برقی میروند. به علاوه، آنها به اندازه بزرگسالان، راه چاره برای مقابله با خطر یا متوقفکردن یک آسیب را بلد نیستند.
قفلکردن در خانه کار درستی نیست: برخی والدین فکر میکنند که اگر در خانه را روی کودک خود قفل کنند و بروند، همهچیز رو به راه خواهد بود. البته این کار میتواند جلوی برخی اتفاقات ناگوار مانند ورود غریبه به خانه، یا خارجشدن کودک از منزل و آسیبهای ناشی از آن را بگیرد، اما از طرف دیگر، اگر برای کودک اتفاقی بیفتد، خانه آتش بگیرد یا دچار جراحت شود، نه راه فراری دارد و نه میتواند از افراد دیگر مثلا همسایه کمک بگیرد.
مواد خطرناک، آتشزا و داروها را از معرض دید دور کنید: قبل از خروج از خانه مطمئن شوید مواد خطرآفرین را دور از دسترس و جای امنی قرار دادهاید.
آموزش کمکهای اولیه را به کودک بدهید: لازم است اصول ابتدایی مقابله با خطرات را به کودک بگویید.
احساس تنهایی کودک را آزار میدهد
از دیگــــــر مشکلاتی که تنها گذاشتن کودک در خانه ایجاد میکند، آسیبهای روانی است. کودکی که از تنهایی میترسد با تنها ماندن در خانه تجربههای تلخی خواهد داشت که به او آسیب میرساند. کودکی که بعد از مدرسه، به خانهای میآید که در آن هیچکس نیست دچار احساس تنهایی و مورد بیتوجهیقرارگرفتن میشود، چون همه کودکان دوست دارند وقتی از مدرسه به خانه برمیگردند، اتفاقات روزمره را برای کسی تعریف کنند. بنابراین، اگر نمیتوانید در همان لحظه همراه فرزندتان باشید و او تنهاست، زمانهای دیگر وقت کافی به او اختصاص دهید تا بتواند با شما صحبت کند.
هر وقت کودک بخواهد
حتی اگر والدین احساس کنند که فرزندشان آمادگی تنها ماندن در خانه را دارد، توصیـــه میشود تا زمانی که خود کودک تمایلی به این کار ندارد و از تنها ماندن راضی نیست، او را در خانه تنها نگذارید. در واقع، خواست و میل کودک در این مورد نقشی تعیینکننده دارد.
یک تا ٣ساعت تنها گذاشتن، کافی است
بهتر است این زمان تنهاماندن تا حد ممکن کوتاه باشد. عدهای یک تا سه ساعت را برای تنها ماندن کودک در خانه، بسته به آمادگیها و تواناییهای کودک و سایر شرایط، ذکر کردهاند و بیشتر از آن به نفع کودک نیست. برخی والدین فکر میکنند اگر کودک به خواب برود تا وقتی او بیدار میشود، برای تنهاگذاشتن او در خانه فرصت دارند. اما اگر اتفاق دیگری افتاد چطور؟ به علاوه، در شرایط اضطراری، مثل وقتی که کودک بیمار است، حتی اگر یک سرماخوردگی ساده باشد، زمان مجاز برای تنهاماندن کودک در خانه به صفر میرسد. هنگام بیماری، بسیاری از موقعیتها و شرایط پیشبینیناپذیرند و میتوانند احتمال خطر را بالا ببرند.
ویژگیهای کودکی که میتواند تنها بماند
کودکی میتواند در خانه تنها بماند که از اعتماد به نفس کافی برخوردار باشد. زیاد نترسد و از بیان خواسته خود خجالت نکشد. بتواند احساس خود را با والدینش در میان بگذارد و آنقدر با والدین خود رابطه خوب و صمیمانهای داشته باشد که درصورتیکه هر مشکلی به وجود آمد، قبل از هرچیز، آن را با والدین خود در میان بگذارد.
جاوید / شهرآرا